Dakloosheid is een groeiend probleem in Nederland. De veelheid aan organisaties die het complexe probleem moeten oplossen maken het extra ingewikkeld. Tijd voor échte samenwerking. In Amsterdam is dat gelukt.
De noodklok
Het Parool luidt in juni 2021 de noodklok: “In ruim tien jaar is het aantal dak- en thuislozen in Nederland verdubbeld tot ruim 38.000. In Amsterdam staan inmiddels meer dan 2.000 mensen op een wachtlijst voor opvang. Zij leven nu in de noodopvang of hoppen van het ene logeeradres naar het andere. Het aantal ‘economische daklozen’ neemt ook toe, mensen zonder huis die geen beroep doen op hulpverlening. In de regio Amsterdam gaat dat om nog eens tussen de 2.000 en 3.000 personen. De verwachting is dat deze groep in de nasleep van corona de komende jaren alleen nog maar groter wordt.’’
Van het kastje naar de muur
Sinds de zomer van 2021 zijn de Amsterdamse buurtteams het eerste aanspreekpunt van mensen met een hulpvraag. Dat geldt ook voor vragen over wonen en huisvesting. Veel (dreigend) dakloze Amsterdammers hadden lang het gevoel van het kastje naar de muur te worden gestuurd. De oorzaak: (te) veel verschillende partijen houden zich bezig met huisvesting. Ook de lange wachtlijsten door het gebrek aan woningen maakten dat mensen niet goed geholpen konden worden.
Gezamenlijk plan van aanpak
Daarop hebben de buurtteams met andere belangrijke spelers in de stad de handen ineen geslagen om tot een gezamenlijke aanpak te komen. Met (onder andere) de GGD, maatschappelijke organisaties en de gemeente is er een uitgebreid plan van aanpak gemaakt waarin de rolverdeling en verantwoordelijkheden duidelijk omschreven zijn. Een tijdrovend proces, maar alle partijen hebben zich achter de uitkomst en de gemaakte afspraken geschaard.
Netwerkbijeenkomsten en workshops
De afspraken en werkwijze moest bij de buurtteams zelf worden geïmplementeerd. Lost Lemon is gevraagd om zich als projectleider over de implementatie te buigen. Samen met een projectleider van de gemeente en twee maatschappelijke organisaties heeft Lost Lemon verschillende acties uitgezet om het nieuwe plan van aanpak in de stad te laten ‘landen’. Zo zijn er netwerkbijeenkomsten georganiseerd voor buurtteammedewerkers en alle andere belangrijke spelers in het veld: de Regenboog Groep, de Straatalliantie, het OKT (Ouder- en Kindteams), de GGD et cetera. In ieder stadsdeel is een informatieve bijeenkomst geweest waar mensen ook elkaar konden leren kennen. Verder zijn er workshops georganiseerd voor buurtteammedewerkers, zowel over samenwerking als over verdiepende thema’s (zoals dakloze gezinnen).
Procesplaat geeft overzicht
Buurtteammedewerkers hebben veel kennis over dakloosheid, maar het is complexe materie. De vele verschillende regels voor uiteenlopende doelgroepen en diverse partijen maken het niet overzichtelijk. Daarom heeft het buurtteam met input van Lost Lemon een procesplaat ontworpen. Die plaat wordt gebruikt om de buurtteammedewerker door het proces heen te leiden. Op die procesplaat zijn de belangrijkste informatie en contactpersonen overzichtelijk in beeld gebracht. Ook zijn er factsheets gemaakt met aanvullende informatie over bijvoorbeeld briefadressen en crisissituaties.
Actieplan 2023
Voor het vervolg heeft Lost Lemon een Actieplan 2023 geschreven waarin verschillende activiteiten en adviezen zijn uitgewerkt. Het is de bedoeling dat de projectgroep eind dit jaar wordt opgeheven, waarna de buurtteams het project aan de hand van dit Actieplan zelf kunnen voortzetten.
Mooie uitdaging
Lost Lemon kiest voor partnerschap. Onze kracht ligt in het samenbrengen van de vele betrokken partijen. Dat herkent ook Nynke Vlieger, Regisseur relaties samenwerkingspartners Buurtteam Amsterdam:
“Dankzij Lost Lemon hebben we in een relatief korte tijd veel weten te realiseren en een mooie basis neergezet. Daardoor zijn we nu beter in staat om deze complexe doelgroep te ondersteunen.”
Iedereen is het erover eens dat dakloosheid aangepakt moet worden. Nuanceverschillen blijven echter altijd bestaan. Het was een mooie uitdaging om alle partijen te bedienen en tegelijkertijd scherp te blijven op de gemaakte afspraken. Fijn ook was dat de buurtteammedewerkers openstonden voor nieuwe informatie en verbetering; zij willen de Amsterdammer op de best mogelijke wijze kunnen helpen. De opkomst bij bijeenkomsten was altijd groot en input – bijvoorbeeld op de procesplaat en het Actieplan – wordt nog altijd gretig geleverd. Dit maakt de samenwerking voor Lost Lemon extra plezierig.
Social Contact