De doorwerking van rekenkameronderzoek speelt een belangrijke rol bij het verbeteren van onder andere beleidsvorming. Er bestaat veel theorie over doorwerking. Dit in de praktijk brengen blijkt soms lastig. Vier rekenkamer(commissie)s zijn daarom samen met Lost Lemon een pilot gestart. Het doel? De bestaande theoretische kennis over de doorwerking van onderzoek in de praktijk toepassen en de kwaliteit van het bestuur verbeteren.
Doorwerking?
Een paar keer per jaar doen rekenkamers onderzoek naar hoe goed en juist het beleid van gemeenten werkt. Er is sprake van ‘doorwerking’ als de gemeenteraadsleden het eens zijn met de resultaten en aanbevelingen van een onderzoek en het college de aanbevelingen (gedeeltelijk) opvolgt.
Er zijn verschillende soorten doorwerking. Bij instrumentele doorwerking is er direct een verandering te zien in het gedrag van de organisatie en individuen. Terwijl bij conceptuele doorwerking het advies leidt tot andere kennis of opvattingen binnen de gemeente. Ook kan doorwerking agenderend werken wanneer een advies een nieuw thema op de politieke of maatschappelijke agenda plaatst.
Wel theorie – geen praktijk
Doorwerking speelt een belangrijke rol bij elke rekenkamer. Verschillende artikelen onderstrepen dat het bijdraagt aan een betere kwaliteit van de meningsvorming, besluitvorming, beleidsvorming en beleidsuitvoering, en dat een grote mate van doorwerking belangrijk is bij rekenkameronderzoeken. De Nederlandse Vereniging van Rekenkamers & Rekenkamercommissies (NVRR) besteedt dan ook veel aandacht aan doorwerking. Als handvat stelt de NVRR bijvoorbeeld het Rekenkamerkompas beschikbaar. Ook biedt de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) inspiratiekaders aan voor een effectieve invulling van lokale rekenkamers.
Ondanks de beschikbare handvatten wordt de vertaling van theorie naar daadwerkelijke toepassing in de praktijk vaak niet gemaakt. Daarom zijn we een pilot gestart die wordt gefinancierd door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK).
Pilot
Met een pilot geven vier rekenkamer(commissie)s – die van Delft, Kaag en Braassem, Leiden & Leiderdorp en Noordoostpolder – handen en voeten aan doorwerking. Lost Lemon begeleidt hen hierbij met een adviestraject.
De pilot bestaat uit verschillende fases. Allereerst is er een intake bij iedere rekenkamer(commissie) om inzicht te krijgen in hun cultuur en identiteit, de doelstellingen van het onderzoek (het soort doorwerking dat de rekenkamer voor ogen heeft) en hoe er tegen doorwerking wordt aangekeken. Vervolgens komen er tijdens het proces drie adviesgesprekken: één aan het begin van het onderzoek, één rond 8-12 weken in het onderzoek en één rond 8-12 weken voor de eindpresentatie.
Kans op doorwerking vergroten
Tijdens de adviesgesprekken ligt de focus op de vooraf vastgestelde doelstellingen en wordt er gesproken over het bereiken van doorwerking. Vanuit Lost Lemon voorzien we de deelnemende rekenkamer(commissie)s van concrete acties om de kans op doorwerking te vergroten. Denk aan het bevorderen van de relatie tussen de rekenkamer(commissie) en de raad en ambtelijke organisatie. Of aan de keuze van het onderzoeksbureau en de afspraken over de vormgeving van het onderzoek. We kunnen zo helpen het bewustzijn over doorwerking te vergroten en doorwerking inzichtelijk te maken. Het uiteindelijke doel hiervan is om de kwaliteit van het bestuur te vergroten.
Als de pilot is afgelopen, houden we een evaluatie met alle deelnemers. De uitkomst wordt opgenomen in een eindrapport dat wordt teruggekoppeld aan het ministerie van BZK. Het ministerie kan vervolgens de bevindingen met andere rekenkamer(commissie)s delen.
Social Contact