Sinds de invoering van de nieuwe Jeugdwet is de zoektocht naar passende jeugdzorg met een meervoudige hulpvraag moeilijker geworden. Het Ondersteuningsteam Zorg voor de Jeugd (OZJ) vroeg Lost Lemon te inventariseren welke informatie beschikbaar is voor jeugdigen en hun ouders. Ook wilde het OZJ inzicht krijgen in de obstakels waar jeugdigen met complexe zorgvragen tegenaan lopen in hun online zoektocht naar informatie. Verder vroeg het OZJ om suggesties voor verbeteringen in de online informatievoorziening die op korte termijn kunnen worden gerealiseerd.
Achtergrond
Sinds de verantwoordelijkheid voor de jeugdzorg is verplaatst naar de gemeenten, is het zorglandschap in beweging. Dit maakt de toegang tot de jeugdzorg onoverzichtelijk. De informatievoorziening is een van de knelpunten. Jongeren én hun ouders vinden het moeilijk om de juiste informatie over de toegang tot jeugdzorg te vinden. Ook professionals hebben moeite bij het zoeken naar betrouwbare, actuele en makkelijk vindbare informatie.
Het OZJ (een programma dat is opgezet vanuit de samenwerking tussen het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG)) wil de informatievoorziening vanuit de jeugdzorg verbeteren. Aan Lemon Lab, het onderzoeksteam van Lost Lemon, werd daarom gevraagd een inventarisatie te maken van de informatie die beschikbaar is voor jeugdigen en hun ouders.
Het verzoek was om in de huid van de jongere en zijn/haar gezin te kruipen. Om vervolgens vanuit hun perspectief te kijken naar wat je tegenkomt als je op de diverse websites op zoek gaat naar informatie die de hulp- of zorgvraag kan beantwoorden. Zo hebben we de obstakels in kaart gebracht waar jeugdigen met complexe zorgvragen tegenaan lopen in hun online zoektocht naar informatie. Tot slot hebben we aanbevelingen gedaan voor verbeteringen die snel kunnen worden gerealiseerd.
Het onderzoek
We zijn begonnen met het analyseren van de onderzoeken naar cliëntervaringen met informatievoorziening in de (jeugd)zorg. Daarnaast hebben we een websearch gedaan naar het huidige online informatieaanbod in de jeugdzorg. Het perspectief van de zorgvrager was daarbij ons uitgangspunt. Daarom hebben we de zoektocht nagebootst op basis van enkele gefictionaliseerde complexe casussen, die symbool staan voor veel vragen van jongeren die binnenkomen bij het OZJ: Waar kan de doelgroep terecht voor het vinden van een geschikte opleiding, woonlocatie, dagbestedings- of werkplek? En waar en door/met wie kan de benodigde zorg worden georganiseerd?
Ook hebben we websites beoordeeld op toegankelijkheid, de mate waarin verwezen wordt naar andere websites en of er aandacht is voor meervoudige zorgvragen. Zo hebben we de knelpunten in kaart gebracht. We hebben onze bevindingen geverifieerd door in gesprek te gaan met (zorg)professionals die de websites beheren.
Resultaten
Wat bleek is dat er nog weinig onderzoek was gedaan naar de informatiebehoefte van jeugdigen en hun ouders. In de onderzoeken die wel waren gedaan, kwam naar voren dat de meerderheid van de zorgvragers achteraf gezien niet juist of onvolledig is geïnformeerd bij het organiseren van zorg en ondersteuning. Online zoeken naar informatie of instanties wordt als lastig en tijdrovend ervaren. Vaak is niet duidelijk waar of bij wie jeugdigen en/of hun ouders met een hulpvraag terecht kunnen. De informatie die jongeren van hulpverleners krijgen sluit niet goed aan op hun behoeften. Jongeren vinden dat zorgverleners niet altijd goed naar hen luisteren en dat ze niet genoeg opties aangeboden krijgen.
Verder bieden de meeste websites van zorgaanbieders weinig specifieke informatie over hun aanbod, actuele wachttijden en intakeproces. Ook is vaak niet duidelijk voor welke doelgroep de zorg bedoeld is. En de vormgeving van veel websites kan beter; vaak is het lang zoeken naar de juiste informatie.
Behoeften van zorgvragers
Zorgvragers hebben behoefte aan ondersteuning bij hun online zoektocht naar de juiste zorg. Met persoonlijke, ‘zachte’ behoeften, zoals ervaringen delen en gehoord en gesteund worden, wordt online nog weinig rekening gehouden. De meeste zorgaanbieders hebben wel een gerichte en persoonlijke ondersteunings- of dialoogfunctie op hun website zoals een chat of telefoonnummer met een foto van een medewerker erbij. Op algemene zoeksites staat vaak een algemeen informatienummer; het is dan niet duidelijk met welke vragen je kunt bellen.
Eindrapport
De onderzoeksresultaten zijn verwerkt in het eindrapport ‘Het digitale spoor bijster: Met Ben, Mony en Kees op zoek naar het online informatieaanbod in de jeugdzorg’. Daarnaast heeft Lost
Lemon een factsheet ontwikkeld voor gemeenten en aanbieders van jeugdzorg, met tips en tricks voor het verbeteren van hun website. De factsheet én het rapport vind je op de website voordejeugd.nl.
Maud Jonkhout, coördinator voor dit onderwerp vanuit OZJ:
“Lost Lemon was een volwaardig gesprekspartner en pakte een sterke adviserende rol. Het rapport is beknopt, helder, concreet en visueel aantrekkelijk; het past ook bij de OZJ-stijl, waarin de lezer meegenomen wordt in het onderzoek en in de resultaten. De aanbevelingen van Lost Lemon sluiten aan bij de praktijk van de complexe jeugdhulp. Dat geldt ook voor de factsheet waarin organisaties met een aantal praktische stappen worden geholpen in het optimaliseren van hun digitale informatievoorziening. Kortom: de producten die Lost Lemon heeft afgeleverd hebben bij alle partijen (ons team, OZJ-breed, het ministerie van VWS en de VNG) tot enthousiaste reacties geleid; ze zullen dan ook breed worden verspreid bij organisaties die betrokken zijn bij jeugdhulp. Daarnaast vormen ze een mooie basis voor vervolgstappen om de jeugdhulp op het gebied van (digitale) informatievoorziening verder te verbeteren.”
Social Contact