Nederland telt 2,5 miljoen laaggeletterde volwassenen, in vele soorten en maten. Wat kun je doen om hen te helpen? Maar allereerst: Hoe bereik je laaggeletterden? Een verhaal rond co-creatie in de aanpak van laaggeletterdheid uit de dagelijkse praktijk van Lemon Lab, het onderzoeksteam van Lost Lemon.
Achtergrond
De volwassenen in Nederland die moeite hebben met lezen en/of schrijven is geen eenduidige groep. Het gaat om zowel mensen met Nederlands als moedertaal als om mensen voor wie Nederlands hun tweede taal is. Wat ze met elkaar gemeen hebben is dat deze mensen tegen grote beperkingen aanlopen. Ze begrijpen de informatie van overheden niet goed en hebben bovendien vaak zeer beperkte digitale vaardigheden. Nu het aanvragen van toeslagen en/of een uitkering steeds vaker online moet, is het voor laaggeletterden nog lastiger geworden. Wat extra aandacht vraagt om de juiste aanpak te bepalen, is dat binnen die groepen grote verschillen bestaan. Een ieder heeft andere wensen en behoeften. Voor organisaties is het van belang om zich hier bewust van te zijn en niet een ‘one size fits all’ toe te passen.
De schouders eronder
De gemeente Stichtse Vecht, Welzijn Stichtse Vecht en Bibliotheek Angstel, Vecht en Venen trekken samen op om laaggeletterdheid aan te pakken. Zo willen zij nog meer inwoners helpen bij het beter leren lezen, spreken en schrijven. Vanuit Lemon Lab (de afdeling onderzoek van Lost Lemon) gebruiken we onze ervaring met en expertise rond laaggeletterdheid om vanuit die samenwerking tot daadwerkelijk resultaat te komen.
Onderzoek leidt tot aanbevelingen
Lost Lemon werkt al langer nauw samen met de gemeente en ketenpartners in Stichtse Vecht om laaggeletterdheid echt aan te pakken. We hebben verschillende onderzoeken gedaan, die mooie praktische handvatten hebben opgeleverd om laaggeletterden makkelijker te bereiken en ook het aanbod veel beter af te stemmen op hun wensen en behoeften. Toch vraagt de implementatie om een lange adem en veel afstemming (lees: koffie drinken, op de deur kloppen, geen ‘nee’ accepteren, nog eens ergens langsgaan) met andere partijen. Daarnaast moet je blijven zoeken naar mensen en organisaties die hart hebben voor laaggeletterden en ontvankelijk zijn voor de aanbevelingen die uit de diverse onderzoeken zijn gekomen.
Samen verder
Vanuit Lost Lemon hebben we een co-creatie-sessie belegd met de gemeente, Welzijn en de Bibliotheek over de toekomststrategie. Daar is besproken wat er tot nu toe is geleerd, wat de betrokken partijen de komende tijd daarmee willen gaan doen en wie daarvoor nodig zijn.
Een co-creatie-sessie dus, waarin de drie partijen met elkaar hebben bepaald waar nu echt de energie zit. Een vindplaats die al jaren niet in beweging te krijgen is? Hoe belangrijk is het dan om er toch energie in te stoppen? Hoe ga je het gesprek aan? Dit soort vragen hebben we met elkaar beantwoord. Hanneke Paul, Projectleider Sociaal Domein bij Bibliotheek Angstel, Vecht en Venen: “Dankzij de cocreatie-sessie hebben we met alle partners onderbouwde keuzes kunnen maken voor de aanpak van laaggeletterdheid in 2020.”
Het resultaat
Zo hebben we in één middag goed zicht gekregen op welke organisaties nodig zijn om laaggeletterdheid aan te pakken en wie welke rol daarbij heeft. Ook is een lijstje gemaakt van ‘kansrijke organisaties’ om mee samen te werken. Op basis van de onderzoeken van Lost Lemon is uitgewerkt hoe die organisaties moeten worden benaderd en wat het moet opleveren? Verder zijn afspraken gemaakt over wat elk van de drie betrokken partijen gaat doen.
Blijvend betrokken
Vanuit Lost Lemon blijven we betrokken. Zoals we al jaren doen met Stichtse Vecht: stapje voor stapje, kijken wat lukt. Blij zijn of kritisch terug naar de tekentafel. We hopen nog dit jaar een nieuw onderzoek met ze te starten. Dat brengt iedereen weer een stapje verder in de aanpak van laaggeletterdheid.
Hoe pakt Lost Lemon laaggeletterdheid aan?
- Onderzoek naar de diversiteit binnen de grote groep laaggeletterden
- Ontwikkelen van persona’s, die inzicht geven in de leefwereld van de diverse typen laaggeletterden, in hun wensen en behoeften en in de aanpak die daaruit voortvloeit
- Co-creatie-sessies met betrokken partijen om de vergaarde kennis en inzichten in praktijk te kunnen brengen
Social Contact