Wist je dat tussen de 1,2 en 1,4 miljoen Nederlandse huishoudens problematische schulden hebben? En dat jaarlijks tussen de 200.000 en 250.000 mensen gebruikmaken van schuldhulpverlening? Schulden vormen een omvangrijk en hardnekkig probleem; Lost Lemon denkt graag mee over mogelijke oplossingen. Daarom stond de eerste editie van de Lemon Lab Lunch op maandag 29 maart in het teken van het schuldendomein.
Kennis delen én ophalen
Het onderzoeksteam van Lost Lemon, Lemon Lab, slaat een brug tussen de leefwereld van kwetsbare doelgroepen en de systeemwereld van het publieke domein. Dit deed Lab eerder voor kwetsbare groepen als laaggeletterden, multi-probleemgezinnen en werkzoekenden. Ook het vinden en bereiken van mensen met schulden is een vraagstuk waar Lab zich mee bezighoudt. Door ontwikkelingen als de toeslagenaffaire en de corona-crisis vraagt dit thema nu extra aandacht.
De digitale kennislunch van Lemon Lab draaide dan ook om het delen van kennis en ervaringen binnen het schuldendomein. Welke uitdagingen komen op publieke organisaties af? Welke nieuwe doelgroepen als het gaat om mensen met schulden zien we opkomen door de crisis? Wat werkt al goed en wat kan beter? Over deze thema’s gingen we in gesprek met de deelnemers van gemeenten als Zuidplas en Hoorn, en wijkteams en bibliotheken verspreid over heel Nederland.
Presentatie schulden en armoede
Aan onderzoeker en consultant Nienke Verkooijen de eer om de Lemon Lab Lunch ‘aan elkaar te praten’. Na een korte introductie over Lost Lemon en onze relatie tot het schuldendomein, gaf zij het woord aan collega-consultant Suzan van Otterdijk. Suzan werkt vanuit Lost Lemon bij de VNG aan een opdracht rond de toeslagenaffaire. Met een interessante quiz vertelde Suzan meer over de huidige situatie rond armoede en schulden in Nederland. Wist je bijvoorbeeld dat:
- de gemiddelde schuld van mensen die zich bij schuldhulpverlening meldden in 2018 meer bedroeg dan € 40.000?
- 40% van de mensen in armoede een betaalde baan heeft?
- 70% van de huishoudens met schuld- en betaalproblematiek ‘onzichtbaar’ is voor officiële instanties?
Jenny Wildenbos, ook onderzoeker en consultant bij Lost Lemon, nam de deelnemers vervolgens mee in de ontwikkelingen binnen het schuldendomein. Als implementatiemanager schuldendomein bij de VNG adviseert Jenny gemeenten bij de implementatie van deze wijzigingen. Jenny vertelde meer over de wetswijzigingen en de verschillende uitdagingen die deze met zich meebrengen. Denk bijvoorbeeld aan de wijziging van de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening en het opt-in adviesrecht gemeenten bij schuldenbewind. Jenny ging in op vragen als: Wat betekenen deze wetswijzigingen voor het beleid van gemeenten? En welke nieuwe doelgroepen komen in beeld?
Aansluitend nam Nienke de deelnemers mee in een van de methodieken van Lost Lemon Lab: werken met persona’s. Ze ging in op hoe deze methodiek toegepast kan worden in het schuldendomein.
In gesprek in onze Wonder-kamers
Na het informatieve gedeelte was het tijd om in gesprek te gaan met de deelnemers. Hiervoor gebruikten we het interactieve, digitale platform Wonder. De deelnemers konden kiezen uit verschillende kamers zoals de opbiecht-kamer, waar ze best practices en lastige vraagstukken met elkaar konden delen, of de ‘schone lei’-kamer, waarin het ging over passende ondersteuning aan mensen met schulden en wat hierin eventueel beter kan.
In de kamers kwam onder meer naar voren dat armoede vaak in relatie staat tot taal. Maar organisaties vinden het nog moeilijk om integrale ondersteuning te bieden. Ze hebben handvatten nodig om kwetsbare doelgroepen beter te kunnen vinden en bereiken. Dit kan al met kleine stapjes, bijvoorbeeld door te communiceren met gebruik van visuele middelen zoals praatplaten. Zo kunnen ze voorkomen dat communicatie te ingewikkeld is en een brief ongelezen in de prullenbak belandt. Bij Lost Lemon hebben we goede ervaringen met dit soort communicatiemiddelen.
Een ander onderwerp dat ter sprake kwam, was de schaamte bij de professional zelf om laaggeletterdheid bespreekbaar te maken. Hoe ga je laagdrempelig het gesprek aan met laaggeletterden en hoe motiveer je hen om deel te nemen aan aanbod dat past bij hun behoeften? Wat heb je hiervoor nodig? Vanuit Lost Lemon geven we hier trainingen over.
Social Contact