Lost Lemon helpt Den Haag met Taalnota

In de gemeente Den Haag is 1 op de 4 inwoners laaggeletterd. Tijd dus voor de gemeente om hier extra op in te zetten. In dat kader presenteerde wethouder Hilbert Bredemeijer op 31 maart de nieuwe Taalnota, waarin de taalontwikkeling van laaggeletterde volwassenen centraal staat. De gemeente vroeg Lost Lemon om te helpen bij het vertalen van onze inzichten en aanbevelingen uit het onderzoek ‘Breder kijken, breder oogsten’ (dat we eerder voor hen uitvoerden) naar beleid.

Vanuit onze expertise en ervaring met het thema volwasseneneducatie en in het bijzonder laaggeletterdheid, schreef Lost Lemon-consultant en onderzoeker Jenny Wildenbos mee aan de Taalnota. Ook gaf Jenny ondersteuning bij het uitdenken van het proces en de interne afstemming en samenwerking. Daarnaast werkte visueel consultant Michel Henry meerdere visuals uit ter ondersteuning van de nota.

De ambitie van Den Haag

Den Haag wil dat meer Haagse laaggeletterden sneller een passend en doorlopend taaltraject vinden waarmee zij hun basisvaardigheden zoals lezen, spreken, schrijven, rekenen en digitale vaardigheden kunnen vergroten. Dat geeft ze immers meer mogelijkheden om zelfstandig mee te doen in de samenleving. Laaggeletterden vormen een zeer diverse doelgroep, met verschillende wensen en behoeften. Met passend (taal)aanbod bied je hen perspectief op participatie, opleiding en/of werk.

Behoefte doelgroep centraal

Voor Lost Lemon staat de behoefte van de doelgroep altijd centraal. Je ontdekt alleen welk (taal)aanbod passend is, als je de doelgroep zelf vraagt wat ze nodig hebben. We willen de inwoners om wie het gaat écht bereiken en ervoor zorgen dat ook zij helemaal kunnen meedoen in de samenleving op een manier die bij hen past. Want dan krijg je mensen in beweging en breng je (taal)aanbod naar hen toe: als middel om hun doel te bereiken. De winst van behoeftegericht aanbod zie je niet alleen binnen de volwasseneneducatie, maar binnen het gehele sociaal domein.

Bron: Taalnota gemeente Den Haag. De visualisatie is ontwikkeld door Michel Henry.

Breder kijken, breder oogsten

In de Hofstad kennen ze Lost Lemon al van het onderzoek ‘Breder kijken, breder oogsten’, dat ons onderzoeksteam (Lemon Lab) deed naar de aanpak van laaggeletterdheid en specifiek de kansen voor laaggeletterden die nog niet bereikt worden. Dat onderzoek, in het Haagse stadsdeel Laak, maakte met behulp van persona’s inzichtelijk hoe de behoefte van laaggeletterden er in de praktijk uitziet en hoe verschillend die kan zijn; DE laaggeletterde bestaat niet. Op basis van dit onderzoek stemt de gemeente het huidige aanbod beter af op de verschillende doelgroepen. Zo gaat de gemeente sleutelfiguren uit de wijk betrekken om laaggeletterde inwoners beter te bereiken. Ook gaat de gemeente ervoor zorgen dat aanbod beter aansluit op het dagelijks leven van de laaggeletterde. Zo kunnen Hagenaren straks bijvoorbeeld cursussen ook ’s avonds, op een handiger locatie of online volgen. Daarnaast zullen cursussen voor ouders beter aansluiten op de openingstijden van school of kinderopvang.

Oud geleerd is jong gedaan

Als je laaggeletterdheid bij kinderen wilt voorkomen, loont het om de taalvaardigheden van hun ouders te vergroten, zoals bleek uit ons project ‘Oud geleerd is jong gedaan’. Zeker bij jongeren is het van groot belang om vroeg in te zetten op het ontwikkelen van voldoende taalvaardigheden, zodat ze hun leven lang kunnen blijven participeren. Ook deze bevindingen komen terug in de Taalnota: er komt extra aandacht voor het bereiken en ondersteunen van ouders van jonge kinderen en voor jongeren van 18 t/m 27 jaar.

Drie adviezen van Lost Lemon

Tot slot geeft Lost Lemon de gemeente Den Haag in de Taalnota drie adviezen mee om de aanpak van laaggeletterdheid te versterken:

1. Richt je op de vraag of behoefte van de laaggeletterde. Niet op het aanbod dat je hebt
   Laaggeletterden lopen niet tegen het probleem ‘taal’ aan. Wel tegen praktische zaken. Taal is geen doel, maar het is een middel om dagelijkse problemen zelfstandig aan te kunnen. Daarom gaan laaggeletterden niet op zoek naar taalles. De aanpak en het aanbod moeten hierop aansluiten.
2. Werk samen met mensen en organisaties op de plekken waar de laaggeletterden zijn
   Zo komen laaggeletterden eerder in een taaltraject dat bij hen past. Waardoor ze beter vindbaar zijn.
3. Betrek organisaties en mensen die belangrijk zijn in de wijk
   Deze organisaties kunnen laaggeletterden helpen bij het oefenen en eigen maken van taalvaardigheden.